بیماری پوستی پسوریازیس و نحوه درمان آن

بیماری پوستی پسوریازیس، یکی از اختلالات خودایمنی شایع است که با علائمی نظیر لکه های ضخیم و فلس مانند بر روی پوست همراه است. این لکه ها معمولا به رنگ های قرمز، بنفش یا قهوه ای دیده می شوند و ممکن است خارش و التهاب ایجاد کنند. تشخیص به موقع این بیماری، نقش مهمی در روند درمان پسوریازیس دارد؛ زیرا در مراحل اولیه، کنترل و کاهش علائم با مصرف داروهای معمولی امکان پذیر است. در مقابل، تاخیر در تشخیص و درمان می تواند منجر به گسترش علائم به سایر نقاط بدن شود و فرآیند درمان را پیچیده تر کند. در این مقاله مجله سفیر به معرفی انواع، نحوه تشخیص، عوامل تحریک کننده و نحوه درمان پسوریازیس می پردازیم، اما پیشنهاد می کنیم در صورتی که به این بیماری مبتلا هستید به خواندن مقاله هایی از این نظیر اکتفا نکنید و حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه نمایید.

پسوریازیس چیست؟

بیماری خودایمنی پسوریازیس پوست را ملتهب می کند و دارای علائمی مانند ضخیم شدن پوست و تغییر رنگ آن است. در این بیماری نواحی ضخیم شده پوست معمولا حالتی پوسته پوسته پیدا می کنند و با نام صدفک پوست نیز شناخته می شوند. تا این لحظه درمان پسوریازیس به صورت قطعی کشف نشده است و تنها با مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی می توان از تشدید علائم آن جلوگیری کرد. پسوریازیس زمانی به وجود می آید که گلبول های سفید خون به جای عوامل خطرناک، به اشتباه به سلول های سالم پوست حمله می کنند و آن ها را تحریک به ساخت سلول های بیشتر می نمایند. سپس سلول های مازاد ساخته شده به سمت سطح پوست هل داده می شوند و لایه ای ضخیم از پوست ملتهب را می سازند.

انواع پسوریازیس

این بیماری دارای انواع مختلفی است که از متداول ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

– پسوریازیس پلاکی یا Plaque Proriasis

این نوع پسوریازیس شایع ترین نوع آن است و 80 تا 90 درصد از افراد مبتلا به این بیماری، نوع پلاکی آن را تجربه می کنند. نشانه های آن نیز شامل لکه های قرمز و ملتهب بر روی پوست های روشن و لکه های بنفش، خاکستری یا قهوه ای بر روی پوست های تیره می شود که بر روی آرنج، زانو و کف سر به وجود می آیند. رنگ قهوه ای یا خاکستری لکه ها تشخیص بیماری را برای افراد رنگین پوست دشوار می کند. معمولا نیز پوسته های سفید و نقره ای روی این لکه ها به وجود می آید.

برای درمان پسوریازیس پلاکی از کرم هایی مانند کلسیپوتریول، تازاروتین و داروهایی از جمله سیکلوسپورین و متوترکسات استفاده می شود.

– پسوریازیس ناخن یا Nail Psoriasis

این مشکل به طور رسمی در دسته بندی پسوریازیس قرار نمی گیرد، اما نشانه های یکسانی دارد. پسوریازیس ناخن اغلب با عفونت و قارچ ناخن اشتباه گرفته می شود و در برخی از مواقع، ممکن است ناخن به حدی شل شود که خود به خود بیافتد. به طور کلی این بیماری می تواند مشکلات زیر را برای ناخن به وجود آورد:

‌- سوراخ شدن ناخن

– به وجود آمدن شیار در ناخن

– تغییر رنگ

– شل شدن ناخن

– ضخیم شدن پوست زیر ناخن

– به وجود آمدن لکه های رنگی زیر ناخن

برای درمان پسوریازیس ناخن از روش های همچون نور درمانی و مصرف داروهای خوراکی مانند متوترکسات و داروهای زیستی بهره گرفته می شود.

– پسوریازیس قطره ای یا Guttate psoriasis

این نوع بیماری با ظاهر شدن نقاط قرمز کوچک بر روی پوست های روشن و نقاط قهوه ای یا بنفش روی پوست های تیره تر خود را نشان می دهد. 8 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس به نوع قطره ای آن دچار می شوند و این بیماری اغلب در دوران کودکی و نوجوانی آغاز می شود. در پسوریازیس قطره ای نقاط قطره ای و جدا از یکدیگر روی بدن، دست، پا و حتی صورت و کف سر به وجود می آیند. این نقاط قطره ای معمولا نازک تر از پسوریازیس پلاکی هستند، اما به مرور زمان ممکن است به نوع پلاکی نیز تبدیل شوند. عوامل زیر می توانند نقطه شروع و تحریک کننده پسوریازیس قطره ای باشند:

– عفونت گلو

– استرس

– جراحت پوستی

– عفونت

– داروهای خاص

پزشک متخصص برای درمان پسوریازیس قطره ای، از کرم های استروئیدی، نور درمانی و داروهای مشابه استفاده می کند.

– پسوریازیس معکوس یا Inverse Psoriasis

در این نوع بیماری قسمت هایی از پوست ملتهب می شود و رنگ قرمز روشن و براق پیدا می کند. پسوریازیس معکوس اغلب پوست زیر بغل، زیر سینه، کشاله ران، نواحی تناسلی و به طور کلی مناطقی که بیشتر عرق می کند را درگیر می کند. عرق و رطوبتی که در این نواحی وجود دارد، از پوسته پوسته شدن به علت پسوریازیس جلوگیری می کند. همچنین لمس نواحی درگیر بیماری نیز بسیار دردناک خواهد بود. اغلب افراد مبتلا به پسوریازیس معکوس معمولا به نوع دیگری از این بیماری نیز دچار هستند. برخی از مواقع ممکن است این نوع پسوریازیس با عفونت قارچی یا باکتریایی اشتباه گرفته و درمان نامناسبی تجویز شود.

کرم های موضعی استروئیدی و داروهایی مانند مهارکننده فسفودی استراز-4 برای درمان پسوریازیس معکوس استفاده می شوند.

– پسوریازیس پوست کف سر یا Scalp Psoriasis

یکی از عوارضی کهاین نوع از پسوریازیس این است که پوست کف سر را نیز درگیر می کند و به گردن، صورت و گوش ها نیز می رسد. این بیماری عوارض زیر را به وجود می آورد.

– شوره سر شدید

– درد و سوزش کف سر

– ریزش مو به علت خارش زیاد

– عفونت پوست کف سر

– پسوریازیس پوسته ای یا Pustular psoriasis

این نوع پسوریازیس از شدیدترین انواع آن است که به شکل جوش های کوچک سفید و قرمز و تیره شدن پوست خود را نشان می دهد. پسوریازیس پوستولار یا پوسچولار معمولا تنها دست ها و پاها را درگیر می کند، اما در موارد خاص تر ممکن است به کل بدن نیز سرایت نماید. در این مواقع بیماری خطرناک می شود؛ زیرا آثار مخرب و شدیدی بر روی سیستم بدن می گذارد. در این بیماری جوش ها عفونی نیستند، اما علائمی مشابه آنفولانزا مانند موارد زیر به وجود می آورند:

– تب

– لرز

– تپش قلب بالا

– ضعف عضلانی

– بی اشتهایی

برای درمان پسوریازیس پوسته معمولا از کرم های کوتیکواستروئید، نور درمانی و داروهای زیستی ای استفاده می شود.

– پسوریازیس اریترودرمیک یا Erythrodermic Psoriasis

در این نوع نادر از پسوریازیس، پوست سفید پوستان به رنگ قرمز روشن و پوست رنگین پوستان به رنگ بنفش تیره در در می آید و حالتی پوسته پوسته پیدا می کند. پسوریازیس اریترودرمیک نواحی بزرگتری از پوست را درگیر می کند و ممکن است فرد به واسطه آن در بیمارستان بستری شود؛ زیرا بدن نمی تواند دمای بالای ناشی از بیماری را تحمل کند. دلایل زیر می توانند منجر به نوع اریترودرمیک این بیماری شوند:

– پسوریازیس پوستولار یا قطره ای

– پخش شدن کنترل نشده پسوریازیس پلاکی در بدن

– آفتاب سوختگی شدید

– عفونت

– مصرف زیاد الکل

– استرس زیاد

– قطع کردن مصرف داروهای پسوریازیس

– مصرف استروئید خوراکی، سیکلوسپورین یا متوترکسات

درمان پسوریازیس اریترودرمیک باید در بیمارستان و توسط متخصص انجام شود. برای این منظور از پارچه های مخصوص مرطوب، کرم های موضعی استروئیدی و داروهای خاص استفاده می شود.

– پسوریازیس مفصلی یا Psoriatic Arthritis

آرتریت پسوریاتیک نوعی دردناک از این بیماری است که 30 تا 33 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس را درگیر خود می کند. این نوع بیماری 5 زیرشاخه دارد و متاسفانه تا به حال درمانی قطعی برای آن کشف نشده است. همان طور که قبلا نیز به آن اشاره کردیم، پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است و بدن را تحریک می کند تا به مفاصل و پوست حمله کند. قبل از این که درد در مفاصل به وجود آید، معمولا بیماری خود را روی پوست نشان می دهد. برای درمان پسوریازیس مفصلی از داروهایی مانند کلسیپوتریول، سالیسیلیک اسید و تازاروتین استفاده می شود.

در این بیماری لکه ها معمولا روی مفاصل مانند آرنج و زانوها به وجود می آیند. با این حال، ممکن است در نقاط زیر نیز شاهد لکه های پسوریازیس باشید.

– گوش

– پلک

– پا

– دست

– کف سر

– آرنج و زانو

– کمر

با این حال نوع نادرتری از این بیماری نواحی زیر را نیز درگیر می کند:

– ناخن

– صورت و داخل دهان

– نقاطی از پوست که چین می خورد، مانند ناحیه تناسلی

علائم پسوریازیس

پسوریازیس بسته به نوع خود، علائم مختلفی در افراد دارد. بعضی از افراد تنها چند نقطه روی سر یا آرنج خود مشاهده می کنند، در حالی که در موارد دیگر ممکن است پسوریازیس کل بدن را درگیر کند. شایع ترین علائم پسوریازیس شامل موارد زیر می شود:

– نقاط ملتهب و برآمده بر روی پوست که بر روی پوست روشن قرمز رنگ و بر روی پوست تیره قهوه ای یا بنفش است.

– پوسته های سفید و نقره ای یا خاکستری روی نواحی درگیرشده

– پوست خشکی که ترک می خورد و خونریزی دارد.

– احساس درد اطراف نقاط ملتهب

– حس خارش و سوزش روی پوست

– ناخن های کلفت و دارای فرورفتگی

– درد در مفاصل

دلایل ابتلا به پسوریازیس

دلیل اصلی بروز این بیماری هنوز مشخص نیست؛ اما بعد از دهه ها تحقیق و آزمایش، پزشکان دو دلیل ژنتیک و سیستم ایمنی بدن را برای بیماری پسوریازیس معرفی کردند.

– عامل سیستم ایمنی

پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که در آن سلول های سفید بدن به اشتباه به سلول های پوست حمله می کنند. در نتیجه این حمله اشتباه، پروسه ساخت سلول های پوستی تحریک می شود و سلول ها با سرعت بسیار بیشتری ساخته می شوند. این سلول های اضافه به سطح پوست هل داده شده، در آن جا تجمع می کنند و نقاطی ملتهب و قرمز را به وجود می آورند.

– عامل ژنتیک

بعضی از افراد به صورت ژنتیکی بیشتر در معرض ابتلا به پسوریازیس قرار دارند. بنابراین، در صورتی که یکی از اعضای خانواده درجه یک شما این بیماری را داشته باشد، احتمال ابتلای شما به آن نیز افزایش می یابد.

چه چیزی پسوریازیس را تحریک می کند؟

عوامل خارجی می توانند پسوریازیس را آغاز یا تشدید نمایند. این عوامل در همه یکسان نیستند و برای هر شخص متفاوت هستند. به طور کلی موارد زیر از جمله شایع ترین عوامل تحریک کننده این بیماری هستند:

– استرس و مصرف الکل

در بعضی موارد مصرف بیش از حد الکل می تواند بیماری را تحریک و درمان پسوریازیس را دشوارتر کند.

– ایجاد جراحت پوستی

هرگونه جراحت و خراش بر روی پوست این بیماری را بدتر می کند. واکسن زدن و آفتاب سوختگی نیز جزو این دسته هستند.

– مصرف برخی از دارو

لیتیوم و داروهایی که برای مالاریا یا فشار خون بالا تجویز می شوند، از عوامل تحریک کننده پسوریازیس هستند.

– بروز عفونت در بدن

همانطور که پیش تر نیز گفته شد، پسوریازیس زمانی به وجود می آید که سیستم دفاعی بدن اشتباها به جای سلول های مخرب به سلول های سالم پوست حمله می کند. وجود عفونت در بدن سیستم ایمنی را تحریک می کند و در موارد خاص ممکن است بدن علاوه بر عفونت و میکروب به پوست سالم نیز حمله کند و پسوریازیس تشدید شود.

– پسوریازیس و اگزما

بسیاری از افراد پسوریازیس و اگزما را با یکدیگر اشتباه می گیرند. این بیماری ها هر دو منجر به تغییر رنگ پوست، التهاب و حس خارش می شوند، اما همچنان دو بیماری کاملا متفاوت هستند. در پسوریازیس پوست ضخیم می شود و حالتی پوسته پوسته پیدا می کند. این در حالی است که در اگزما پوست تنها متلهب و برآمده می شود وحس خارش نیز در اگزما بسیار شدیدتر است.

نحوه تشخیص پسوریازیس

پزشک عمومی یا پزشک متخصص پوست با معاینه و پرسیدن علائم شما می تواند پسوریازیس را تشخیص دهد. برای این کار سوالات زیر از شما پرسیده می شود:

– آیا کسی در خانواده شما به این بیماری مبتلا است؟

– چه زمانی برای اولین بار علائم را مشاهده کردید؟

– چه راه های درمان خانگی را تا به حال امتحان کرده اید؟

– اولین بار است که چنین علائمی مشاهده می کنید؟

– از چه نوع صابون و شامپویی برای پوست خود استفاده می کنید؟

علائم این بیماری در افراد متفاوت است که کار تشخیص آن را مشکل می کند. به همین علت ممکن است پزشک متخصص از پوست نمونه برداری کند و با استفاده از جواب آزمایش به درمان پسوریازیس بپردازد.

نحوه درمان پسوریازیس

موارد زیر از مهم ترین داروهایی هستند که برای درمان پسوریازیس تجویز می شوند:

– کرم های استروئیدی

– مرطوب کننده برای خشکی پوست

– داروهایی مانند آنترالین که سرعت ساخت سلول های پوستی را کاهش می دهند.

– لوسیون و شامپوی خاص

– پماد ویتامین D3

– کرم ویتامین A یا رتینوئید

تا زمانی که پسوریازیس در ناحیه ای کوچک از پوست مشاهده شود، پمادها و داروهای بالا برای درمان آن کافی هستند. این درحالی است که اگر پسوریازیس سطح بزرگی از بدن را درگیر کرده باشد یا علاوه بر علائم پوستی، درد مفصل نیز داشته باشید، پزشک داروهای قوی تری را برای درمان پسوریازیس تجویز می کند.

دوران نقاهت بیماری پسوریازیس

پسوریازیس چند هفته تا چند ماه عود می کند و سپس علائم آن کاهش می یابد. درمان پسوریازیس در حقیقت خاموش کردن موقتی علائم آن است. حالت خاموش پسوریازیس می تواند چند ماه تا حتی چند سال طول بکشد. به محض این که با عوامل تحریک کننده این بیماری مواجه می شوید، احتمالا علائم پسوریازیس را دوباره مشاهده خواهید کرد. بنابراین، برای جلوگیری از فعال شدن پسوریازیس باید عوامل تحریک کننده آن اجتناب کنید.

عوارض احتمالی پسوریازیس

در بعضی از موارد، عوارض پسوریازیس به خارش، پوسته پوسته شدن و تغییر رنگ پوست ختم نمی شود. این بیماری می تواند درد مفصل را نیز به همراه داشته باشد و فرد را در معرض مشکلات جدی تر از جمله موارد زیر قرار دهد:

– دیابت

– چاقی

– کلسترول بالا

– سکته

– حمله قلبی

در صورتی که به این بیماری خود ایمنی مبتلا هستید، پزشک شما با چک کردن فشار خون و روند درمان پسوریازیس، از بروز عوارض احتمالی جدی تر جلوگیری می کند. برای پیشگیری از این عوارض پیشنهاد می شود تغذیه ای متعادل داشته باشید، به طور منظم ورزش کنید، خواب کافی داشته باشید و سیگار را ترک کنید.

نحوه جلوگیری از ابتلا به پسوریازیس

راه قطعی برای پیشگیری از پسوریازیس وجود ندارد. اما با انجام اقدامات زیر می توانید ریسک ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:

– دوره درمانی که توسط پزشک تجویز شده است را به صورت کامل بگذرانید.

– سبک زندگی سالم داشته باشید.

– مراقبت های پوستی را انجام دهید.

– از عوامل تحریک کننده پسوریازیس دوری کنید.

سوالات متداول

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

پوستتان را به طور منظم زیر نظر داشته باشید تا سریع تر از هر گونه تغییر در آن با خبر شوید. در صورت مشاهده کهیر یا التهاب روی پوست که از بین نمی رود و حتی بدتر می شود، حتما به پزشک مراجعه کنید.

آیا پسوریازیس مسری است؟

خیر، بیماری پوستی پسوریازیس مسری نیست و از پوست فرد مبتلا به دیگری سرایت نمی کند.

معرفی محصولات مرتبط

– شامپو بدن مراقبت از پسوریازیس ساین بادی ساین اسکالپ

این شامپو بدن با بافت ژلی برای پاکسازی پوست افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس مناسب است. شامپو بدن ساین بادی می تواند علائم پسوریازیس مانند التهاب، خارش و پوسته ریزی را با موفقیت کاهش دهد.

– لوسیون بدن پسوریازیس سریتا

فورمولاسیون این محصول با ترکیبات مفیدی مانند هیالورونیک اسید، روغن سیاهدانه و سرامید غنی شده است که پلاک های پوستی و خشکی را کاهش می دهد. بافت لوسیون بدن پسوریازیس سریتا بسیار سبک است و به سرعت جذب پوست می شود.

– کرم پسوریازیس سریتا

کورکومین به کار رفته در این محصول می تواند التهاب، قرمزی و خارش پوست را کاهش دهد و علائم درماتیت و اگزما را نیز بهبود بخشد. کرم پسوریازیس سریتا را باید روزی دو بار بر روی ناحیه مورد نظر ماساژ دهید.

بیشتر بخوانید

بیماری اگزما چیست و چگونه درمان می شود؟

انواع حساسیت پوستی کودکان و راه های درمان آن

همه چیز درباره بیماری پوستی روزاسه و نحوه درمان آن

فواید ماساژ صورت با یخ برای پوست